Ben je op zoek naar een natuurlijke suikervervanger die geschikt is voor verschillende toepassingen? Dan kan erythritol een goede keuze zijn. In dit artikel ontdek je alles over deze 100% natuurlijke zoetstof die tot de polyolen behoort.
Wat is erythritol?
Erythritol behoort tot de groep polyolen, is 100% natuurlijk en komt van nature voor in gefermenteerde paddenstoelen, groente en fruit. Vanwege de beschikbaarheid wordt erythritol meestal verkregen uit mais.
Mais bevat veel zetmeel in de vorm van glucosemoleculen. De maiskorrels worden vermalen en gemengd met water. Door dit water-mais mengsel te centrifugeren, komt de zetmeel vrij. Natuurlijke amylase breekt het zetmeel af tot glucose dat dient als voedingsbron voor micro-organismen. Deze micro-organismen fermenteren de glucose en zetten het om in erythritol. Door het gefermenteerde mengsel te kristalliseren, ontstaat pure erythritol. De witte kristalachtige korrels zijn vergelijkbaar met die van suiker en zijn net iets minder zoet.
Wat zijn de voordelen van erythritol?
In tegenstelling tot suiker en de andere polyolen (xylitol, isomalto, maltitol...) bevat erythritol geen calorieën of opneembare koolhydraten. Dit maakt deze suikervervanger aantrekkelijk voor mensen die hun inname van suiker, koolhydraten en/of calorieën willen of moeten beperken, maar toch willen blijven genieten van zoet.
Bovendien draagt erythritol niet bij aan tandbederf. Wanneer je suiker consumeert, wordt dit door bacteriën in je mond omgezet in zuur. Dit zuur beschadigt het tandglazuur, wat uiteindelijk kan leiden tot cariës (gaatjes). Omdat erythritol de zuurgraad neutraliseert en niet afgebroken kan worden in de mond, heeft het geen invloed op het tandglazuur.1,2
Is erythritol veilig?
Na een grondig onderzoek werd erythritol in 1999 goedgekeurd als levensmiddelenadditief. Enkele jaren later heeft de voorganger van de European Food Safety Authority (EFSA) erythritol ook als zoetstof voor gebruik in levensmiddelen goedgekeurd. In 2015 en begin 2024 heeft de EFSA de zoetstof opnieuw geëvalueerd en de veiligheid van erythritol opnieuw bevestigd.
Een kenmerk van polyolen is hun beperkte absorptie door het lichaam. Deze suikervervangers worden pas in de dikke darm verteerd, wat bij overmatig gebruik kan leiden tot bijwerkingen zoals winderigheid of een laxerend effect. Hoewel deze effecten pas optreden bij een veel hogere inname dan andere polyolen, blijft een waarschuwing op het etiket van erythritol verplicht. Als voorzorgsmaatregel wordt sinds 2024 een maximale inname geadviseerd van 0,5 gram per kilogram lichaamsgewicht per dag.3,4
Voor wie is erythritol wel en niet geschikt?
Erythritol is geschikt voor iedereen die op een verantwoorde manier wil genieten van zoet. Omdat deze suikervervanger geen calorieën of opneembare koolhydraten bevat, is het ideaal voor mensen die diabetes hebben, een koolhydraat-arm dieet volgen of gewoon wat gezonder willen leven.
Hoe gebruik je erythritol?
Erythritol heeft dezelfde smaak en kristalstructuur als suiker, maar is net iets minder zoet. Deze perfecte suikervervanger is geschikt voor alle toepassingen, inclusief bakken en koken, want de kwaliteit blijft stabiel tot 200°C.
Omdat erythritol net iets minder zoet is dan suiker wordt het ook wel een bulkzoetstof genoemd. Vaak wordt er een kleine hoeveelheid van een intensieve zoetstof toegevoegd om de zoetkracht precies gelijk te krijgen aan de zoetkracht van suiker.
Bij Green Sweet, het Nederlandse suikervervanger-merk waar Holland & Barrett mee samenwerkt, voegen ze aan de meeste producten een kleine hoeveelheid steviolglycosiden toe, het meest zoete en zuivere deel van de steviaplant. Dit zorgt voor een perfecte vervanger voor suiker, poedersuiker of bruine suiker met exact dezelfde structuur en zoetheid. In de tabel hieronder vind je een overzicht van alle Green Sweet-producten op basis van erythritol, inclusief hun zoetkracht en toepassingen.
| Product | Ingrediënten | Zoetkracht | Toepassing |
|---|---|---|---|
| Erythritol | 100 % erythritol | Iets minder zoet dan suiker (75%) | Alle toepassingen van kristalsuiker |
| Icing | 99,8 % erythritol 0,2 % steviolglycosiden uit stevia | Precies even zoet als poedersuiker | Alle toepassingen van poedersuiker |
| Brown | 94,8% erythritol 0,2% steviolglycosiden uit stevia 5% Melasse | Precies even zoet als bruine suiker / basterd suiker | Alle toepassingen van bruine suiker/ basterdsuiker |
| Sweet Vanille | 97,3 % erythritol 0,2 % steviolglycosiden uit stevia 1,5 % natuurlijk aroma | Precies even zoet als suiker, met de heerlijke smaak van vanille | Alle toepassingen van kristalsuiker |
| Extra Sweet | 99% erythritol 1% steviolglycosiden uit stevia | 5 keer zoeter dan suiker | Alle toepassingen van kristalsuiker, met name voor grotere hoeveelheden |
Kan je erythritol vervangen door een andere zoetstof?
Erythritol behoort tot de groep polyolen, maar deze suikervervanger bevat in tegenstelling tot alle andere polyolen geen calorieën of opneembare koolhydraten. Hieronder vind je een overzicht van polyolen met bijbehorende zoetkracht en hoeveelheid calorieën per gram. Ter illustratie, suiker bevat 4 kcal per gram.
| Polyol | Zoetkracht t.o.v. suiker | kcal / gram |
|---|---|---|
| Sorbitol | 0,5 | 2,4 kcal / gram |
| Mannitol | 0,7 | 2,4 kcal / gram |
| Maltitol | 0,8 | 2,4 kcal / gram |
| Isomalt | 0,5 | 2,4 kcal / gram |
| Lactitol | 0,4 | 2,4 kcal / gram |
| Xylitol | 0,5 | 2,4 kcal / gram |
| Erythritol | 0,75 | 0 kcal / gram |
Hoewel de zoetkracht van de polyolen redelijk dicht bij elkaar ligt, verschillen ze vanwege hun molecuulstructuur in bakeigenschappen en smaak. Sorbitol en mannitol hebben bijvoorbeeld de neiging om vocht aan te trekken en kunnen een bittere nasmaak hebben bij hogere concentraties. Isomalt heeft daarentegen de eigenschap minder snel af te breken bij hoge temperaturen en geeft een mooie glans aan het eindproduct.5
Tot slot: erythritol wordt steeds populairder
Hoewel we ons in toenemende mate bewust zijn van de schadelijke effecten van suiker, eten en drinken we graag zoeten dingen. Toch is dit minder gek dan dat het klinkt. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat we een aangeboren voorkeur hebben voor zoet en daar komen we helaas nooit meer vanaf.6
Om op een verantwoorde manier aan deze zoetbehoefte te voldoen, winnen natuurlijke suikervervangers zoals erythritol steeds meer aan populariteit. Als diëtist en expert suiker en suikervervangers bij Green Sweet volg ik, Sanne van Erp, de laatste trends en ontwikkelingen en passen we deze - waar mogelijk - toe op nieuwe producten, die we dan ook graag toevoegen aan het assortiment van Holland & Barrett.
- EFSA, Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to the sugar replacers xylitol, sorbitol, mannitol, maltitol, lactitol, isomalt, erythritol, D-tagatose, isomaltulose, sucralose and polydextrose and maintenance of tooth mineralisation by decreasing tooth demineralisation (ID 463, 464, 563, 618, 647, 1182, 1591, 2907, 2921, 4300),and reduction of post-prandial glycaemic responses (ID 617, 619, 669, 1590, 1762, 2903, 2908, 2920)pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC)No 1924/20061, geraadpleegd via https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/%0310.2903/j.efsa.2011.2076
- G. Livesey, Health potential of polyols as sugar replacers, with emphasis on low glycaemic properties, geraadpleegd via https://www.cambridge.org/core/journals/nutrition-research-reviews/article/health-potential-of-polyols-as-sugar-replacers-with-emphasis-on-low-glycaemic-properties/51B0744C8573925A7A74FF2AD87429F9
- EFSA, Scientific Opinion on the safety of the proposed extension of use of erythritol (E 968) as a food additive, geraadpleegd via https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4033
- EFSA, PLS: Re-evaluation of erythritol (E 968) as a food additive, geraadpleegd via https://www.efsa.europa.eu/en/plain-language-summary/re-evaluation-erythritol-e-968-food-additive
- G. Livesey, Health potential of polyols as sugar replacers, with emphasis on low glycaemic properties, geraadpleegd via https://www.cambridge.org/core/journals/nutrition-research-reviews/article/health-potential-of-polyols-as-sugar-replacers-with-emphasis-on-low-glycaemic-properties/51B0744C8573925A7A74FF2AD87429F9
- P. Ekman et al., What the face reveals: Basic and applied studies of spontaneous expression using the facial action coding system (FACS), 2nd ed., geraadpleegd via https://psycnet.apa.org/record/2005-07386-000
