Kramp in je hand: hoe stop je dat?

11/07/20243 minuten

Als je kramp krijgt, kun je daar niet omheen. Vooral als je op dat moment autorijdt, schrijft, typt of je handen gebruikt. Kramp in je handen kan net zo goed voorkomen als kramp in andere delen van ons lichaam. Het kan variëren van draaglijk tot extreem pijnlijk en het voelt meestal aan als een plotselinge, aanhoudende samentrekking (of spasmen) van je hand of vingers.¹ Handkrampen zijn meestal van korte duur en kunnen een teken zijn van een ander gezondheidsprobleem of een indicator van wat er in je lichaam gebeurt. Dit kan je helpen de handkrampen te begrijpen, te verminderen en zelfs te voorkomen.²

In dit artikel leggen we uit wat handkramp is, wat de verschillende oorzaken zijn en wat je kunt doen om de pijn te verminderen.

Wat veroorzaakt handkramp?

Handkramp kan worden veroorzaakt door een groot aantal factoren, waaronder factoren die de algemene kramp in het hele lichaam veroorzaken. Enkele van de belangrijkste oorzaken van handkramp zijn:

1. Weinig mineralen en elektrolyten

Magnesium is een mineraal dat belangrijk is voor een normale spierwerking en goed voor het zenuwstelsel en voor het behoud van sterke botten.^3,4

Lage magnesiumspiegels worden in verband gebracht met spierkrampen (waaronder handkrampen).^4,5 Als je aanhoudende handkrampen hebt, ga dan naar je huisarts die de mogelijke oorzaak kan vaststellen en kan controleren of er andere symptomen van een laag magnesiumgehalte zijn.

Sommige onderzoeken suggereren dat kalium, natrium en vitamine B12 verband kunnen houden met spierkrampen, waaronder handkrampen.^6,7 Mineralen en elektrolyten kunnen verloren gaan, bijvoorbeeld tijdens het sporten in warm weer wanneer we zweten.^2,4,7,8

2. Gebrek aan water

Als we niet genoeg water drinken, kunnen we uitgedroogd raken. Hierdoor werkt ons lichaam niet meer zoals het zou moeten. Uitdroging kan bijvoorbeeld betekenen dat onze spieren niet zo goed functioneren als normaal, wat kan leiden tot krampen.^2,9

Weet je niet zeker of je genoeg water drinkt? Bekijk ons artikel om te ontdekken hoeveel water je elke dag zou moeten drinken.

3. Zenuwproblemen

Handkramp kan het gevolg zijn van problemen met een zenuw. Zo wordt bij het carpale tunnelsyndroom bijvoorbeeld de zenuw die van de onderarm naar de handpalm loopt (en die zich in de carpale tunnel van je pols bevindt) samengedrukt.¹⁰ Dit kan leiden tot een gevoel van tintelingen, gevoelloosheid, kramp en pijn in zowel je hand als je vingers.^10,11

4. Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem ten onrechte de lichaamseigen gezonde cellen aanvalt, wat gewrichtspijn, zwelling en spierkrampen veroorzaakt.¹²

Lees alles over reuma, de symptomen en oorzaken en behandeling.

5. Chronische nierziekte en dialyse

Als je nieren niet goed werken, bijvoorbeeld bij nierfalen, is dialyse een behandelingsoptie. Dialyse is een behandeling om het bloed te helpen reinigen.¹³

Het is bekend dat er tegen het einde van de dialyse spierkrampen kunnen optreden. Deze lijken meer voor te komen als de dialyse weinig of geen magnesium bevat.¹⁴

6. Overbelasting van spieren

Niet alle handkramp is gerelateerd aan een gezondheidsprobleem. Soms kan het gewoon veroorzaakt worden door langdurige, repetitieve handbewegingen, ook wel 'schrijfkramp' genoemd.^1,15 Dit kan iedereen krijgen die repetitieve, vaardige handbewegingen maakt, zoals schrijvers, musici, kunstenaars en mensen met beroepen die fijne motorische vaardigheden vereisen.¹⁶

Wat kun je doen bij kramp in je hand?

De beste manier om kramp in je hand te behandelen, is om vast te stellen welke aandoening de onderliggende oorzaak is. Er zijn veel dingen die je zelf kunt doen om te proberen de krampen te verlichten of te helpen, waaronder:

Stoppen met de taak die je aan het doen bent als iets het heeft uitgelokt.
Gehydrateerd blijven.⁹
Je handen strekken.¹⁷
Taken aanpassen om het risico op het veroorzaken van kramp te verminderen, bijvoorbeeld door het juiste handgereedschap te gebruiken om te voorkomen dat je te veel kracht uitoefent.¹⁵
Hulpmiddelen gebruiken zoals een spalk.¹⁵
Gebruik van koudetherapie (in de eerste 48 uur na het letsel) of warmtetherapie (na 48 uur).¹⁸
Het gebied masseren om de bloeddoorstroming te herstellen.¹⁹

Heb je last van langdurige of herhaaldelijke handkrampen? Ga dan naar je huisarts die je, afhankelijk van de oorzaak, medicijnen of andere behandelingen voor handkrampen kan voorstellen.

8x voeding bij kramp

De onderstaande voedingsmiddelen en dranken zijn rijk aan de belangrijkste vitaminen en mineralen die ondersteunen bij kramp in je hand. Je kunt ze eten als onderdeel van een gezond, evenwichtig eetpatroon.

1. Sportdranken met weinig suiker

Sportdranken met een laag suikergehalte kunnen worden gebruikt om elektrolyten te vervangen als dat nodig is, bijvoorbeeld als je in warm weer hebt gesport en veel hebt gezweet.6 Ons lichaam heeft elektrolyten nodig, waaronder magnesium, wat belangrijk is voor onze spieren. Wanneer bepaalde elektrolytenniveaus te hoog of te laag zijn, kunnen symptomen zoals kramp optreden.20,21

2. Avocado's

Avocado's bevatten kalium, magnesium, natrium en calcium, wat elektrolyten zijn. Dit zijn mineralen die belangrijk zijn voor het functioneren van je lichaam. [H3] 3. Zoete aardappel Zoete aardappelen bevatten onder andere kalium en magnesium, allemaal mineralen die een belangrijke rol spelen in onze spierfunctie.22

4. Watermeloen

Watermeloen bestaat voor 92% uit water, wat je kan helpen gehydrateerd te blijven en te voorkomen dat je spieren verkrampen.23

5. Kokoswater

Net als avocado zit kokoswater boordevol elektrolyten, zoals calcium, kalium en magnesium. Deze kunnen allemaal helpen bij het verminderen en voorkomen van kramp. Het bestaat ook voor 94% uit water om je gehydrateerd te houden. Vanwege het gehalte aan elektrolyten kan het worden gebruikt als rehydratatiedrank na een zware inspanning.23,24

6. Zalm

Zalm is een rijke bron van eiwitten, gezonde vetten en andere voedingsstoffen die spierkrampen kunnen helpen voorkomen, waaronder kalium en magnesium.25

7. Sardientjes

Sardines bevatten calcium, kalium en magnesium, allemaal belangrijke voedingsstoffen die kramp kunnen helpen voorkomen.26

8. Gefermenteerd voedsel

Gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals kimchi en zuurkool bevatten veel voedingsstoffen die goed zijn voor ons lichaam.27

9. Griekse yoghurt

Griekse yoghurt bevat een breed scala aan voedingsstoffen, zoals kalium, vitamine B12 en calcium. Bovendien zit Griekse yoghurt boordevol eiwitten, die nodig zijn voor de groei en het herstel van spierweefsel.28

Tot slot: wat zou de oorzaak van jouw handkramp kunnen zijn?

De sleutel tot het voorkomen van handkrampen is het aanpakken van de oorzaak, als die kan worden gevonden. Of dat nu een onderliggende gezondheidstoestand of een repeterende beweging is. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je alle vitaminen en mineralen binnenkrijgt die je nodig hebt als onderdeel van een gezond, evenwichtig dieet. Met deze informatie kun je de beste behandeling of tips voor jouw behoeften vinden.

Als je echter last hebt van ernstige of herhaaldelijke handkrampen en je je zorgen maakt over de oorzaak ervan, neem dan zo snel mogelijk contact op met je huisarts.

Disclaimer: Het advies in dit artikel is alleen ter informatie en mag niet in de plaats komen van medische zorg. Wetenschappelijk bewijs voor elektrolyten die bijdragen aan krampen is beperkt en hoewel er nieuwe onderzoeken zijn, moet er meer klinisch onderzoek worden uitgevoerd. Overleg met je huisarts voordat je grote veranderingen in je dieet aanbrengt, vooral als je een medische aandoening hebt of medicijnen gebruikt.

Bronnen

Goldman, J.G. 'Writer’s cramp.' Toxicon. 2015;107:98–104. https://doi.org/10.1016/j.toxicon.2015.09.024.
Hand or foot spasms: MedlinePlus Medical Encyclopedia [Internet]. Medlineplus.gov. 2020 [geciteerd op 9 mei 2024]. https://medlineplus.gov/ency/article/003194.htm
de Baaij, JHF., et al. ‘Magnesium in man: implications for health and disease.’ Physiological reviews. 2015;95(1):1–46. https://doi.org/10.1152/physrev.00012.2014.
Moretti, A. ‘What is the role of magnesium for skeletal muscle cramps? A Cochrane Review summary with commentary.’ Journal of Musculoskeletal & Neuronal Interactions. 2021;21(1):1–3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8020016/.
Porri, D., et al. ‘Effect of Magnesium Supplementation on women’s Health and well-being.’ NFS Journal [Internet]. 2021;23:30–6. https://doi.org/10.1016/j.nfs.2021.03.003.
Minetto, M. A., Holobar, A., Botter, A., & Farina, D. (2013). Origin and development of muscle cramps. Exercise and Sport Sciences Reviews, 41(1), 3-10. https://journals.lww.com/acsm-essr/fulltext/2013/01000/origin_and_Develop_of_muscle_cramps.3.aspx
Wolffenbuttel, B. H., Wouters, H. J., Heiner-Fokkema, M. R., & van der Klauw, M. M. (2019). The many faces of cobalamin (vitamin B12) deficiency. Mayo clinic proceedings: innovations, quality & outcomes, 3(2), 200-214. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6543499
Veniamakis, E., et al. ‘Effects of Sodium Intake on Health and Performance in Endurance and Ultra-Endurance Sports.’ International Journal of Environmental Research and Public Health. 2022;19(6):3651. https://doi.org/10.3390/ijerph19063651.
Lau, WY., et al. ‘Water intake after dehydration makes muscles more susceptible to cramp but electrolytes reverse that effect.’ BMJ Open Sport & Exercise Medicine. 2019;5(1):e000478. https://doi.org/10.1136/bmjsem-2018-000478.
Genova, A., Dix, O., Saefan, A., Thakur, M., & Hassan, A. (2020). Carpal tunnel syndrome: a review of literature. Cureus, 12(3). https://assets.cureus.com/uploads/review_article/pdf/29112/1612429928-1612429924-20210204-18590-6gvqwn.pdf
Nora, D. B., Becker, J., Ehlers, J. A., & Gomes, I. (2005). What symptoms are truly caused by median nerve compression in carpal tunnel syndrome?. Clinical neurophysiology, 116(2), 275-283. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1388245704003414
Radu, AF., et al. ‘Management of Rheumatoid Arthritis: An Overview.’ Cells. 2021;10(11):2857. https://doi.org/10.3390/cells10112857.
Himmelfarb, J., Vanholder, R., Mehrotra, R., & Tonelli, M. (2020). The current and future landscape of dialysis. Nature Reviews Nephrology, 16(10), 573-585. https://www.nature.com/articles/s41581-020-0315-4
Lynch, PG., et al. ‘Magnesium and Muscle Cramps in End Stage Renal Disease Patients on Chronic Hemodialysis.’ Advances in Nephrology. 2014;2014:1–6. https://doi.org/10.1155/2014/681969.
Rhoad, R. C., & Stern, P. J. (1993). Writer's cramp—a focal dystonia: etiology, diagnosis, and treatment. The Journal of hand surgery, 18(3), 541-544. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/036350239390109G
Jhunjhunwala, K., Lenka, A., & Pal, P. K. (2015). A clinical profile of 125 patients with writer's cramp. European Neurology, 73(5-6), 316-320. https://karger.com/ene/article-abstract/73/5-6/316/125692/A-Clinical-Profile-of-125-Patients-with-Writer-s
Edouard, P. (2014). Exercise associated muscle cramps: Discussion on causes, prevention and treatment. Science & sports, 29(6), 299-305. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0765159714001026
Garra, G., Singer, A. J., Leno, R., Taira, B. R., Gupta, N., Mathaikutty, B., & Thode, H. J. (2010). Heat or cold packs for neck and back strain: a randomized controlled trial of efficacy. Academic Emergency Medicine, 17(5), 484-489. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1553-2712.2010.00735.x
Gasibat, Q., et al. ‘Determining the Benefits of Massage Mechanisms: A Review of Literature.’ Rehabilitation Science [Internet]. 2018;2(3):58. https://doi.org/10.11648/j.rs.20170203.12.
Araújo, RG., et al. ‘Avocado by-products: Nutritional and functional properties.’ Trends in Food Science & Technology. 2018;80:51–60. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2018.07.027.
Shrimanker, I., et al. ‘Electrolytes.’ StatPearls Publishing. 2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541123/.
Senthilkumar, R. ‘Nutrient Analysis of Sweet Potato and Its Health Benefits.’ Indian Journal of Pure & Applied Biosciences. 2020;8(3):614–8. https://doi.org/10.18782/2582-2845.7933.
Wempen, K.’ The wonders of watermelon.’ Mayo Clinic Health System. 2021. https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/the-wonders-of-watermelon.
Popkin, B. M., D'Anci, K. E., & Rosenberg, I. H. (2010). Water, hydration, and health. Nutrition reviews, 68(8), 439-458. https://academic.oup.com/nutritionreviews/article/68/8/439/1841926
Tuyekar Shamal, N., et al. ‘An Overview on Coconut Water: As A Multipurpose Nutrition’. International Journal of Pharmaceutical Sciences Review and Research. 2021. https://www.researchgate.net/publication/353603073_An_Overview_on_Coconut_Water_As_A_Multipurpose_Nutrition.
Roe, M., Church, S., Pinchen, H., & Finglas, P. Nutrient Analysis of Fish and Fish Products; Analytical report; Department of Health: London, UK, 2013. https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5a7ac6e0ed915d670dd7e7fe/Nutrient_analysis_of_fish_and_fish_products_-_Analytical_Report.pdf.
Şanlier, N., et al. ‘Health benefits of fermented foods.’ Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 2017;59(3):506–27. https://doi.org/10.1080/10408398.2017.1383355.
Ruxton, C., et al. ‘Nutritional benefits of yoghurt.’ NHDmag.com. 2015. https://sites.create-cdn.net/sitefiles/27/1/5/271513/ISSUE_103_yoghurts_opt.pdf.