Waarom is tongkat ali verboden in Nederland en België?

05/09/20242 minuten

Populair op social media en geroemd door veel influencers: tongkat ali staat de laatste jaren steeds vaker in de spotlight. Maar wie het supplement in Nederland of België probeert te bestellen, zal al snel merken dat dit niet mogelijk is. Hoe komt dat? En waarom is tongkat ali dan toch zo populair online? Wij vertellen je het.

Wat is tongkat ali?

Tongkat ali (Eurycoma longifolia) is een plant die vooral in Zuidoost-Azië groeit en daar al eeuwenlang gebruikt wordt in de traditionele geneeskunde. De voorbije jaren is het ook in de rest van de wereld bekend geworden als supplement om de mannelijke gezondheid te bevorderen.

Wat zijn de voordelen van tongkat ali?

Tongkat ali wordt vooral gebruikt ter bevordering van de mannelijke gezondheid. Dit zijn volgens onderzoek de belangrijkste voordelen:

Verbeterde testosteronniveaus. Na een analyse van een zevental studies blijkt tongkat ali mogelijk een effect te hebben op het verhogen van zowel het vrije als het totale testosterongehalte bij mannen. Het effect wordt bereikt bij een dosis van 200 tot 600 mg tongkat ali per dag. De effecten zijn vooral waarneembaar bij mannen met een laag testosteronniveau (<300 ng/mL).^{1,2,3,4,5,6,7}
Verbeterde seksuele gezondheid. Naast het verhogen van het libido, zou tongkat ali ook kunnen helpen bij het verbeteren van de erectiele functie^1,8 en de spermakwaliteit.¹
Stressvermindering. Onderzoek suggereert dat tongkat ali kan helpen bij het verminderen van stresshormonen zoals cortisol, wat kan bijdragen aan een betere stemming en minder stress.²

Hoewel tongkat ali veelbelovende voordelen heeft, is het belangrijk op te merken dat de wetenschappelijke onderbouwing nog steeds in ontwikkeling is en dat meer onderzoek nodig is om deze voordelen te kunnen bevestigen.

Kun je tongkat ali kopen in Nederland en België?

Zoals eerder al vermeld, is tongkat ali kopen niet mogelijk in Nederland en België. Tongkat ali is volgens de beschikbare informatie van de bevoegde autoriteiten in de EU-lidstaten voor 15 mei 1997 niet voldoende gebruikt binnen de EU. Daarom is, volgens Verordening (EU) 2015/2283, een vergunning vereist voordat het in de EU op de markt mag worden gebracht.

Daarom is in Nederland en België, maar ook in andere EU lidstaten, de verkoop en distributie van tongkat ali verboden.

Heeft tongkat ali bijwerkingen?

Tongkat ali is dus verboden in Europa en dat zal waarschijnlijk ook nog een tijdje zo blijven. Dat komt omdat de EFSA ook onderzoek heeft gedaan naar de bijwerkingen van tongkat ali. De resultaten waren niet echt positief te noemen.

Volgens een rapport uit 2021 van de European Food Safety Authority (EFSA) kan een dosis van 2000 mg/kg lichaamsgewicht van het op water gebaseerde extract van gedroogde gemalen tongkat ali leiden tot DNA-beschadiging in de maag- en twaalfvingerige darmweefsels. Vanwege dit potentieel voor DNA-beschadiging concludeerde de EFSA dat de veiligheid van tongkat ali niet is vastgesteld. Het is belangrijk op te merken dat de dosis die tot DNA-beschadiging leidde, extreem hoog was. Voor iemand van 75 kg zou dit neerkomen op 150 gram tongkat ali-extract, wat zo’n 400 keer de normale dosering is.⁹

Studies met kleine doseringen veroorzaakten bij sommige mensen milde bijwerkingen, zoals maag- en darmklachten en jeuk.⁴ Verder lijken bijwerkingen eerder zeldzaam te zijn.⁸ Vanwege een gebrek aan gegevens wordt het gebruik van tongkat ali afgeraden voor kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, mannen met borst- of prostaatkanker, diabetes, hartaandoeningen, nieraandoeningen, leveraandoeningen of slaapapneu.

Verder zijn er weinig gegevens beschikbaar over de veiligheid, kwaliteit en toxiciteit van tongkat ali uit onderzoeken bij mensen. Wel hebben sommige studies bezorgdheid geuit over de mogelijke verontreiniging van kruidenpreparaten van tongkat ali door zware metalen in Maleisië, waaronder lood- en kwikgehaltes boven de toegestane limieten.^10,11

Alternatieve supplementen

Ben je toch op zoek naar een kruidensupplement dat het libido kan ondersteunen en wel verkocht mag worden in Nederland? Dan zijn dit mogelijke alternatieven voor het libido:

Maca. Maca (Lepidium meyenii) wordt ook wel Peruaanse ginseng genoemd en is een kruidachtige plant die van nature voorkomt in het Andesgebergte. Maca ondersteunt de mannelijke en vrouwelijke seksuele functie en het libido.* De studies over het effect van maca op het libido zijn zelfs robuuster dan voor tongkat ali.^12,13,14,15
Panax ginseng. Ginseng is een populaire plant die vooral voor de wortel wordt gekweekt. Ginseng ondersteunt het libido en helpt bij het opwekken en ondersteunen van een erectie.*¹⁶
Mucuna pruriens. Mucuna pruriens, in het Nederlands ook wel bekend als de fluweelboon, is een plant die van nature in (sub)tropische gebieden over de hele wereld groeit. Mucuna pruriens is goed voor het energieniveau en ondersteunt de mannelijke en vrouwelijke seksuele functie en het libido*¹⁷
Shilajit. Shilajit, ook bekend onder de Russische naam mumijo, is een teerachtige substantie die meestal donkerbruin tot zwart van kleur is. Shiljait kan ondersteuning bieden voor de mannelijke en vrouwelijke seksuele functie.*¹⁸

Tot slot: kijk eerst naar je levensstijl

Als je iets aan je gezondheid wilt doen, is het in eerste instantie belangrijk om naar je levensstijl te kijken. Een ongezonde levensstijl is namelijk bij de meesten dé hoofdoorzaak van een laag libido en/of testosterongehalte. Prioriteer daarom een gezonde voeding, voldoende slaap en genoeg beweging. Kijk pas daarna, in overleg met je huisarts, naar supplementen.

*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.

Bronnen

S.B. Ismail, et al., Randomized Clinical Trial on the Use of PHYSTA Freeze-Dried Water Extract of Eurycoma longifolia for the Improvement of Quality of Life and Sexual Well-Being in Men, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23243445/
S.M. Talbott et al., Effect of Tongkat Ali on stress hormones and psychological mood state in moderately stressed subjects, geraadpleegd via https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/1550-2783-10-28
M.I.B.M. Tambi et al., Standardised water-soluble extract of Eurycoma longifolia, Tongkat ali, as testosterone booster for managing men with late-onset hypogonadism?, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21671978/
K. Leisegang et al., Eurycoma longifolia (Jack) Improves Serum Total Testosterone in Men: A Systematic Review and Meta-Analysis of Clinical Trials, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36013514/
K.Q. Chan et al., The effect of Eurycoma Longifolia on the regulation of reproductive hormones in young males, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33559971/
S.M. Chinnappan et al., Effect of Eurycoma longifolia standardised aqueous root extract-Physta® on testosterone levels and quality of life in ageing male subjects: a randomised, double-blind, placebo-controlled multicentre study, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34262417/
R.R. Henkel et al., Tongkat Ali as a potential herbal supplement for physically active male and female seniors--a pilot study, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23754792/
S. Kotirum et al., Efficacy of Tongkat Ali (Eurycoma longifolia) on erectile function improvement: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26365449/
Safety of Eurycoma longifolia (Tongkat Ali) root extract as a novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283, geraadpleegd via https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/6937
H-H. Ang et al., Determination of mercury by cold vapor atomic absorption spectrophotometer in Tongkat Ali preparations obtained in Malaysia, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15162849/
H-H. Ang et al., Contamination of mercury in tongkat Ali hitam herbal preparations, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16567029/
C. Gonzales-Arimborgo et al., Acceptability, Safety, and Efficacy of Oral Administration of Extracts of Black or Red Maca (Lepidium meyenii) in Adult Human Subjects: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27548190/
G.F. Gonzales et al., Effect of Lepidium meyenii (MACA) on sexual desire and its absent relationship with serum testosterone levels in adult healthy men, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12472620/
C.M. Dording et al., A double-blind, randomized, pilot dose-finding study of maca root (L. meyenii) for the management of SSRI-induced sexual dysfunction, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18801111/
M. Stone et al., A pilot investigation into the effect of maca supplementation on physical activity and sexual desire in sportsmen, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19781622/
K-J Oh et al., Effects of Korean red ginseng on sexual arousal in menopausal women: placebo-controlled, double-blind crossover clinical study, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20141583/
S.N. Shankwar et al., A Prospective Clinical Study of a Prosexual Nutrient: Nano Leo for Evaluation of Libido, Erection, and Orgasm in Indian Men with Erectile Dysfunction, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32256646/
S. Pandit et al., Clinical evaluation of purified Shilajit on testosterone levels in healthy volunteers, geraadpleegd via https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/and.12482
Barbonetti et al., Association between 25(OH)-vitamin D and testosterone levels: Evidence from men with chronic spinal cord injury, geraadpleegd via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5073757/
A.L. Lopresti et al., A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Crossover Study Examining the Hormonal and Vitality Effects of Ashwagandha (Withania somnifera) in Aging, Overweight Males, geraadpleegd via https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1557988319835985