🏷️ 1+1 gratis🏷️ 2+1 gratis🏷️ Black Friday specials tot -70%Aanbiedingen1+1 gratisBlack friday specials2+1 gratis25% kortingApp specialGratis Weleda cadeauDubbele voordeelpunten15% korting2e product 50% korting20% korting30% kortingGratis Dr Hauschka cadeau50% korting60% korting2 voor 6 euroGratis Zarqa cadeauLaatste kans70% korting51% korting40% korting55% korting65% korting2 voor 11 euro3 voor 6.9535% korting2 voor 12 euro5 euro korting2 voor 7 euroVitamines & SupplementenVitamines & SupplementenNieuw in vitamines & supplementenAfnamekitsAfnamekitsSOA testenVitaminetestUrinetestenSpeekseltestenDNA-LeefstijltestenDarmtestenBloedtestenVitaminesVitaminesMultivitaminesVitamine AVitamine BVitamine CVitamine DVitamine EVitamine KMineralenMineralenMagnesiumCalciumIjzerSeleniumZinkKaliumJodiumChroomSupplementenSupplementenVisolie & OmegaCollageenCBD OlieProbioticaPrebioticaShilajitKelpPEA SupplementenMelatonineGroenlipmosselVezel SupplementenTeunisbloemolieCo-enzym Q10Gaba5-HTPGlucosamineL-theanineEnzymenAnti-OxidantenResveratrolHyaluronzuurMSMRode Gist RijstD-MannoseNACQuercetineSiliciumAcidophilusZeewierCitroenmelisseL-TryptofaanAloe Vera SupplementenPlanten & KruidenPlanten & KruidenShatavariAshwagandhaBoswelliaAgnus CastusAcaiBacopaBerberineCranberryDuivelsklauwEchinaceaFenegriekGemberGinsengGinkgo BilobaGroene Koffie SupplementenGroene Thee SupplementenGuaranaKnoflookKurkumaMeidoornMacaMariadistelPaddenstoelenPassiebloemRhodiolaRode KlaverSaffraanSint JanskruidValeriaanVenkelSpeciaal voorSpeciaal voorWeerstandSpijsverteringHart & BloedvatenHoofd & HersenenKeel & NeusGewichtsbeheersingSpieren & GewrichtenHuid, Haar & NagelsSlaap & RustZenuwenSchildklierEnergieniveauManVrouw50+HuisdierenOogOorPollen in de luchtVitamines KindSuperfood SupplementenSuperfood SupplementenBijenpollenSpirulinaChlorellaRoyal JellyPropolisZelfzorgZelfzorgHooikoortsHoestdrankVerkoudheidPleistersTestenHolland & BarrettLucovitaalPhysalisA.VogelPurasanaOrthicaAOVBach BloesemJacob HooyArkopharma1+1 gratisBlack friday specials15% kortingApp specialDubbele voordeelpunten20% korting25% korting30% kortingSuikervrijGlutenvrijZuivelvrijSojavrijParfumvrijNieuwe productenNatuurlijke verzorgingNatuurlijke verzorgingGezichtsverzorgingGezichtsverzorgingDag- & nachtcrèmesGezichtscrèmeGezichtsreinigingGezichtsserumGezichtsmaskersGezichtsolieOogverzorgingExfoliantenMoisturizerPeelingsHaarverzorgingHaarverzorgingShampooConditionerHaarserumHaarstylingHaarmaskersHaarolieHaaruitval & haargroeiHoofdhuidverzorgingHaarverfHoofdluisBeschadigd haarCurly girl methodePure oliePure olieCastorolieAromatherapie & geurAromatherapie & geurGeurblokjesEssentiële olieAroma diffusersGeurkaarsenParfum olieGeurstokjesGeurzakjesRoomsprayLichaamsverzorgingLichaamsverzorgingHuidolieBodylotion & bodybutterDeodorantLichaamsscrubZwangerschapScheren & ontharenBad & doucheBad & doucheDouchegelBadolieBruisballenBadschuimZeepBadzoutAleppo zeepBad & douche accessoiresMondverzorgingMondverzorgingLippenbalsemTandpastaMondwaterTandenborstelsKoortslipHand & nagelverzorgingHand & nagelverzorgingHandzeepHandcrèmeRelaxRelaxMassageOordopjesPittenkussensMake-upMake-upTeintWenkbrauwenOgenLippenHuidproblemenHuidproblemenPuistjesRosaceaStriaeCellulitisEczeemDroge hoofdhuidLittekensPsoriasisIngrediëntIngrediëntVitamine C verzorgingSalicylzuurBlack seed oilCollageenHyaluronzuurNiacinamideBakuchiolRetinol & vitamine ASlakkengelArganAloë veraShea butterDode zeezoutRozemarijnLavendelRozenbottelJojobaVitamine E verzorgingTea treeCalendulaCBD verzorgingKokos verzorgingRozenCharcoalEucalyptusHoning verzorgingGranaatappel verzorgingHennep verzorgingZonbeschermingZonbeschermingZonnebrandcrèmeBruiningsproductenZonnebrand gezichtZonnebrand baby & kindAfter sunZonnebankproductenZonneallergieVoetverzorgingVoetverzorgingCompressiesokkenBamboe sokkenKalknagelVoetbadVoetcremeZweetvoetenEeltWrattenBaby verzorgingBaby verzorgingBabyshampooBabyolieHuis & vrije tijdHuis & vrije tijdAnti insectSpiritueelBoeken, kaarten en tijdschriftenIntimiteitIntimiteitConceptiecupsCondoomsVibratorsMenstruatieMenstruatieInlegkruisjesTamponsMenstruatie-ondergoedMaandverbandMenstruatiecupsMannenMannenAftershaveDouchegel mannenShampoo mannenGezichtsverzorging voor mannenGezichtsreiniging mannenDeodorant mannenBaardverzorgingSolid barsRefillsAccessoiresDe TuinenDr. OrganicWeledaPhysalisDr. HauschkaJacob HooySteengoedKneippLucovitaalZarqa1+1 gratisBlack friday specialsGratis Weleda cadeau25% kortingGratis Dr Hauschka cadeauGratis Zarqa cadeau50% korting30% kortingAlcoholvrijParfumvrijMicroplastics VrijNieuwe productenVoeding & DrankenVoeding & DrankenNieuw in voeding & drankenTheeTheeKruidentheeLosse theeGroene theeZwarte theeWitte theeDetox theeAfslanktheeNachtrusttheeCafeïnevrije theeChai theeVruchtentheeSeizoenstheeSeizoenstheeLentetheeWintertheeHerfsttheeZomertheeHoningHoningManuka honingBloemenhoningAcacia honingRauwe honingBiologische honingCrème honingVloeibare honingDrankenDrankenKokoswaterKoude drankenAppelazijnAloe vera drinksGroente- & VruchtensappenMelkvervangersKoffieShotsNoten, Zaden & Gedroogd fruitNoten, Zaden & Gedroogd fruitMixenNotenZaden & PittenGedroogd fruitBakkenBakkenSuiker, Zoetstoffen & SuikervervangersBakmelenZuiveringszout / Baking SodaKokenKokenCulinaire oliënGheeZoutRijst, Pasta & GranenZuurkoolBouillonVleesvervangersOntbijtOntbijtOntbijtgranenCrackersGranolaHavermoutMuesliPannenkoekenmixBroodbelegJam & SpreadsJam & SpreadsSpreadsNotenpastaSuperfood & Raw FoodsSuperfood & Raw FoodsSuperfood poedersAcerolaBoekweitRauwe cacaoChiazaadHennepGoji bessenMatchaMoringaPompoenpittenTarwegrasSnacksSnacksCake & KoekChocoladeChips en ZoutjesRepenSnoepPopcornFruit- & GroentechipsGezonde snacksSpeciale voedingSpeciale voedingVeganGlutenvrijKoolhydraatarmKeto dieetSuikervrijVezelrijkLactosevrijFODMAP dieetDieetvoedingHolland & BarrettJacob HooyBiotonaYogi TeaPiramideSchärPurasanaPukkaDeliciousDe Tuinen2+1 gratis2e product 50% korting1+1 gratis2 voor 6 euro20% kortingDubbele voordeelpuntenBlack friday specialsApp specialGlutenvrijSuikervrijMelkvrijPalmolievrijSojavrijZuivelvrijTarwevrijNieuwe productenSportvoedingSportvoedingNieuw in sportvoedingProteineProteineWhey proteineCaseine proteineDieet eiwitPlantaardige eiwittenWeight gainerCreatinePre-workoutAminozurenAminozurenBCAACarnitineSportdrankenSportdrankenEnergiedrankenElektrolytenSportrepen en -gelsSportrepen en -gelsEnergierepenEiwitrepenEnergy gelsSport accessoiresSport accessoiresShakebekersWaterflessenSport verzorgingSportdoelSportdoelSpiermassa opbouwenEnergie & UithoudingsvermogenIdeale gewichtFit blijvenOptimum NutritionPrecision EngineeredHolland & BarrettPE NutritionPulsinPurasanaStyrkrGrenadeLucovitaalAmara1+1 gratisDubbele voordeelpunten2e product 50% kortingLaatste kans25% kortingBlack friday specials65% kortingApp specialGlutenvrijSuikervrijZuivelvrijSojavrijNieuwe productenPopulairCadeau ShopCadeau ShopGeschenksetsGeschenksetsGeschenksets DamesThee geschenksetsAdventskalenderAdventskalenderThee adventskalenderDe TuinenKneippBurt's BeesKoppenholNatura SibericaOr Tea?Vegan ToysHolland & BarrettSO'BiOWeledaDubbele voordeelpunten1+1 gratisBlack friday specials25% kortingApp special2e product 50% korting2 voor 11 euro30% kortingAlcoholvrijGlutenvrijParfumvrijMicroplastics VrijMelkvrijPalmolievrijSojavrijZuivelvrijNieuwe productenLeer meer over jouw doelGezondheidsdoelenAlle gezondheidsdoelenGemoedstoestandGewichtbeheersingImmuunsysteemDarmen & SpijsverteringNachtrustStressLibido manGeheugen & ConcentratieEnergieniveauHart & BloedvatenBotten & GewrichtenVruchtbaarheid vrouwOvergangZwangerschapBabySpierenAlgemene gezondheidVerzorgingsdoelenAlle verzorgingsdoelenHaaruitval & HaargroeiHuidproblemenDroge huidDroge hoofdhuidRimpelsVoetverzorgingZwangerschapBabySportdoelenAlle sportdoelenFit blijvenUithoudingsvermogenIdeale sportgewichtSpiermassa opbouwenVoeding & DiëtenShop op doelGezondheidsdoelenAlle gezondheidsdoelenGemoedstoestandGewichtbeheersingImmuunsysteemDarmen & SpijsverteringNachtrustStressLibido manGeheugen & ConcentratieEnergieniveauHart & BloedvatenBottenGewrichtenVruchtbaarheidOvergangZwangerschapBabySpierenAlgemene gezondheidAllergieen & IntolerantiesVerzorgingsdoelenAlle verzorgingsdoelenHaaruitval & HaargroeiHuidproblemenDroge huidDroge hoofdhuidRimpelsVoetverzorgingZwangerschapBabySportdoelenAlle sportdoelenFit blijvenUithoudingsvermogenIdeale gewichtSpiermassa opbouwenVoeding & DiëtenAlles voor voeding & dietenGlutenvrijVeganKoolhydraatarmKetoSuikervrijLactosevrijFODMAPVezelrijkOntdek de kracht van onze productenCollageenMagnesiumManukahoningZonbeschermingPaddenstoelenAromatherapieGezond snackenTheeVezelsAdvies & TestPersoonlijk adviesHealth & Happiness StudioAfnamekitsGezondheidsadviesAlle gezondheidsadviesTools & CalculatorsEnergieniveauNachtrustGemoedstoestandSupplementenVrouwManBotten & GewrichtenHormonenSpijsverteringCognitiefVerzorgingsadviesAlle verzorgingsadviesGezichtsverzorgingHaarverzorgingHuidverzorgingZonverzorgingVoetverzorgingHuidproblemenDIYVoedingsadviesAlle voedingsadviesPlanten & KruidenTheeDieetGewichtsbeheersingVitaminesMineralenSportadviesAlle sportadviesSportvoedingReceptenAlle receptenGlutenvrije receptenVegan receptenKoolhydraatarme receptenKeto receptenOntbijtreceptenGezonde tussendoortjesTopartikelenBereken eenvoudig jouw caloriebehoefteOntdek de voordelen van Lion’s maneTips om je cortisol te verlagenOntdek de voordelen van ShilajitTips & advies bij een droge hoofdhuidSea moss: nieuwste trend of eeuwenoude voedingsstof?Hoeveel eiwitten heb je per dag nodig?

De beste pre-workout: welke past bij jou?

preworkout
Voordat je gaat sporten is het belangrijk om je lichaam de voedingsstoffen te geven die het nodig heeft om energie te leveren.1 Veel mensen richten zich op het eten van de juiste voedingsmiddelen. Toch kunnen ook de juiste drankjes je helpen om je training tot een goed einde te brengen. Dus welke drankjes kunnen je helpen om het meeste uit je workouts te halen? 

In dit artikel geven we hier antwoord op. We bespreken ook wat een goede drank voor vóór de training is, welke opties er zijn om uit te kiezen en welk type de beste keuze voor jou kan zijn.

Wat is een goede drank vóór de training?

Voordat je aan je training begint, moet je een goede balans van koolhydraten, eiwitten en vocht innemen om je de brandstof en hydratatie te geven die je nodig hebt om optimaal te presteren.2,3 

Hoewel de meeste van deze voedingsstoffen uit gezonde, volwaardige voeding gehaald kunnen worden, kan een pre-workout supplement ook helpen. Deze supplementen bevatten meestal ingrediënten zoals koolhydraten, cafeïne, aminozuren (moleculen die het lichaam gebruikt om eiwitten te maken), creatine en vitaminen.4,6 

Deze dranken zijn er in verschillende vormen, waaronder eiwitshakes, eiwitsmoothies, elektrolytendrank en energiedranken. 

Wat je sport of trainingsregime ook is, koolhydraten dragen bij tot het herstel van de normale werking van de spieren na zeer intensieve lichaamsbeweging die tot spiervermoeidheid en depletie van de glycogeenvoorraad in skeletspieren heeft geleid. Eiwit is nodig voor herstel. Als je je spieren goed gebruikt, is een drankje dat beide voedingsstoffen bevat een goed uitgangspunt.2,7 

Als je een pre-workout kiest, kijk dan op het etiket van de fles of het pakje mix om de voedingswaarden per portie te zien. Het vergelijken van productetiketten op deze manier is een goede manier om de beste drank te kiezen. Op deze manier kun je voedingsfactoren zoals calorieën en proteïne beter inschatten.

Welke opties zijn er voor pre-workout?

Naast de hoeveelheid voedingsstoffen zijn ook de smaak en textuur van je pre-workout belangrijk om in overweging te nemen. Deze drankjes zijn er immers in allerlei vormen en smaken. Van fruitige elektrolytendrankjes in flessen tot zelf te mixen dessertachtige eiwitshakes.
Het is belangrijk om te onthouden dat pre-workoutdrankjes niet one-size-fits-all zijn. Weeg dus de voor- en nadelen van elk drankje af om een product te vinden dat zowel aan je trainingsbehoeften als aan je smaakpapillen voldoet. 

Hieronder staan een paar van de populairste en makkelijkst verkrijgbare pre-workoutdrankjes waar je uit kunt kiezen:

1. Elektrolytendrankjes

Elektrolyten zijn mineralen, zoals zout (natrium), kalium, calcium, magnesium, chloride en bicarbonaat die in je bloed circuleren.10 Zo zijn calcium, kalium en magnesium goed voor het reguleren van veel functies in het lichaam, waaronder zenuw- en spierfuncties.11 

Als je traint en zweet, verliest je lichaam elektrolyten en water. Het drinken van een elektrolytendrank voor, tijdens en/of na de training kan helpen om deze belangrijke voedingsstoffen te vervangen en gehydrateerd te blijven.12,13 

Koolydraat-oplossingen dragen bij tot de instandhouding van de uithoudingsprestaties tijdens langdurige uithoudingsinspanningen. Dit zorgt ervoor dat je langer en effectiever kunt trainen bij duursport.14,15 Een nadeel is echter dat ze vaak veel suiker bevatten.16,17 

Hoewel er veel elektrolytische dranken in flesjes verkrijgbaar zijn, kun je ze ook vinden in tabletten, zakjes en zelfs kauwtabletten. Ze zijn dus gemakkelijk aan te passen aan je eetpatroon en trainingsbehoeften.

2. Eiwitshakes

Eiwit speelt een belangrijke rol bij de groei en het herstel van spieren na fysieke inspanning.18 Daarom nemen veel mensen graag een eiwitshake na hun training. 

Onderzoek onder 21 weerstandgetrainde mannen toont aan dat proteïne-inname voor of na de training een vergelijkbare effectiviteit heeft op spierherstel. Er is echter meer onderzoek nodig in grotere groepen.19 Wil je je spieren een beetje extra liefde geven? Probeer dan eens een shake voor je training.20,21 

Eiwitshakes kun je voorgemengd kopen of als poeder om te mengen met water of melk. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende smaken en zijn een fijne manier om wat extra voedingsstoffen binnen te krijgen. 

Maar vergeet niet dat eiwitshakes een aanvulling zijn. Ze moeten worden gezien als aanvulling op een uitgebalanceerd eetpatroon, niet als vervanging. Lees hier of een eiwitshake als ontbijt een goed idee is

Weet ook dat sommige eiwitproducten extra calorieën bevatten in de vorm van toegevoegde oliën en suikers. Dit kan invloed hebben op je resultaten als je wilt afvallen. Zorg ervoor dat je het etiket leest zodat je weet wat je precies drinkt.18,22

3. Eiwitsmoothies

Net als een eiwitshake kan een eiwitsmoothie je een extra portie eiwitten geven voor of na je training. 

Voor een zelfgemaakte eiwitsmoothie voeg je je favoriete eiwitpoeder toe aan een blender, met melk of water en wat vers fruit en groenten. Voeg een kopje havermout toe voor wat koolhydraten als je honger hebt. Het voordeel van een smoothie ten opzichte van een shake is dat je een flinke portie fruit, groenten, zuivel en granen binnenkrijgt. 

Toch hebben smoothies ook een nadeel. Wanneer fruit wordt gemengd, komen natuurlijke suikers vrij die veranderen in vrije suikers. Deze hebben dezelfde impact op je gezondheid als toegevoegde suikers. Daarom kunnen ze bij overmatig gebruik tot gewichtstoename leiden.23 

Als je van je eiwitsmoothies houdt en er niet mee wilt stoppen, kan het gebruik van ongezoet of suikervrij eiwitpoeder helpen om het suikergehalte laag te houden.

4. Energiedrankjes

Bij energiedrankjes denken we meestal aan bruisende cafeïnehoudende drankjes in blikjes. Maar er zijn ook energiepoeders die speciaal gemaakt zijn om met water te mengen en voor het sporten te gebruiken, zogenaamde 'pre-workout' drankjes. 

Veel pre-workoutpoeders en energiedrankjes bevatten veel cafeïne.24,25 Gemiddeld bevat een energiedrankje van 250 ml 80 mg cafeïne, maar dit kan sterk variëren. Gezonde volwassenen zouden hun cafeïne-inname echter moeten beperken tot 400 milligram (mg) per dag. Dit is gelijk aan ongeveer 4 oploskoffies.28 

Naast cafeïne bevatten veel pre-workout supplementen ingrediënten zoals creatine, aminozuren, taurine en glucuronolacton.26,27 

Het is dus belangrijk om hiermee, en met het suikergehalte van energiedrankjes, rekening te houden bij het kiezen van je drank voor de training. Lees altijd het etiket van de energiedrankjes en poeders voor je een besluit neemt.29

Tot slot: elk product heeft voor- en nadelen

Ben je onderweg en pak je een energiedrankje tussendoor of heb je alle tijd om een proteïnesmoothie te maken? Er zijn genoeg opties voor pre-workouts die je helpen de voedingsstoffen te leveren die je nodig hebt voordat je je training begint. 

De boodschap is dat er verschillende voor- en nadelen zijn voor elk van de drankjes die in dit artikel zijn besproken. Het is dus belangrijk dat je de tijd neemt om te overwegen wat de beste optie is voor jouw specifieke behoeften en levensstijl. Raadpleeg een voedingsdeskundige of gezondheidsdeskundige als je hulp nodig hebt bij het maken van een beslissing.

Bronnen

  1. Bean, A. (2017). The complete guide to sports nutrition. https://www.torrossa.com/it/resources/an/5213461 
  2. Rucci, S., Buonocore, D., Focarelli, A., & Marzatico, F. (2013). Sports Nutrition Science: an essential overview. Progress in Nutrition, 15(1), 3-30. https://iris.unipv.it/handle/11571/830234 
  3. Ormsbee, M. J., Bach, C. W., & Baur, D. A. (2014). Pre-exercise nutrition: the role of macronutrients, modified starches and supplements on metabolism and endurance performance. Nutrients, 6(5), 1782-1808. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4042570/  
  4. Collins, PB., et al. Short-term effects of a ready-to-drink pre-workout beverage on exercise performance and recovery. Nutrients. 2017;9(8):823. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5579616/
  5. Fowler, M. J. (2007). Diet and exercise. Clinical diabetes, 25(3), 105-110. https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA167029985&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=08918929&p=AONE&sw=w&userGroupName=anon%7E44843b96&aty=open-web-entry 
  6. Lopez, M. J., & Mohiuddin, S. S. (2024). Biochemistry, essential amino acids. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557845/ 
  7. Meyer, N. L., Manore, M. M., & Berning, J. (2012). Fueling for fitness: Food and fluid recommendations for before, during, and after exercise. ACSM's Health & Fitness Journal, 16(3), 7-12. https://journals.lww.com/acsm-healthfitness/fulltext/2012/05000/fueling_for_fitness__food_and_fluid.5.aspx 
  8. Guest, NS, et al. International society of sports nutrition position stand: caffeine and exercise performance. Journal of the International Society of Sports Nutrition. 2021;18(1):1. https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12970-020-00383-4.  
  9. Hou, Y., & Wu, G. (2018). Nutritionally essential amino acids. Advances in Nutrition, 9(6), 849-851. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S216183132201273
  10. Shrimanker, I., & Bhattarai, S. (2019). Electrolytes. https://europepmc.org/article/nbk/nbk541123?utm_medium=email&utm_source=transaction&client=bot 
  11. Hoque, M. (2023). A review on different dietary sources of important vitamins and electrolytes. International Journal of Research Publication and Reviews, 4(8), 731-736. https://www.researchgate.net/profile/Majedul-Hoque/publication/373741256_A_Review_on_Different_Dietary_Sources_of_Important_Vitamins_and_Electrolytes/links/64fc66153449310eb9b9ca96/A-Review-on-Different-Dietary-Sources-of-Important-Vitamins-and-Electrolytes.pdf?__cf_chl_rt_tk=66pNEXDURCIjSFXjnijCeWWOeZjfaufb5xHDZaNaalA-1721305559-0.0.1.1-5226 
  12. Orrù, S., Imperlini, E., Nigro, E., Alfieri, A., Cevenini, A., Polito, R., ... & Mancini, A. (2018). Role of functional beverages on sport performance and recovery. Nutrients, 10(10), 1470. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6213308/ 
  13. Baker, L. B., De Chavez, P. J. D., Ungaro, C. T., Sopeña, B. C., Nuccio, R. P., Reimel, A. J., & Barnes, K. A. (2019). Exercise intensity effects on total sweat electrolyte losses and regional vs. whole-body sweat [Na+],[Cl−], and [K+]. European journal of applied physiology, 119, 361-375. https://link.springer.com/article/10.1007/s00421-018-4048-z 
  14. Łagowska, K., Podgórski, T., Celińska, E., & Kryściak, J. (2017). A comparison of the effectiveness of commercial and natural carbohydrate–electrolyte drinks. Science & sports, 32(3), 160-164. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0765159717300370 
  15. Silva, M. R. G., Paiva, T., & Silva, H. H. (2019). The impact of sports and energy drinks in performance. In Sports and Energy Drinks (pp. 183-204). Woodhead Publishing. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780128158517000061 
  16. Shirreffs, S. M. (2005). The importance of good hydration for work and exercise performance. Nutrition reviews, 63(suppl_1), S14-S2 https://academic.oup.com/nutritionreviews/article/63/suppl_1/S14/1927743 
  17. Tomke, P. D., & Rathod, V. K. (2019). Additionally added ingredients and enrichment of beverages: an overview. Value-Added Ingredients and Enrichments of Beverages, 1-35.  https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780128166871000011 
  18. Kreider, R. B., & Campbell, B. (2009). Protein for exercise and recovery. The Physician and sportsmedicine, 37(2), 13-21. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3810/psm.2009.06.1705 
  19. Schoenfeld, BJ., et al. Pre- versus post-exercise protein intake has similar effects on muscular adaptations. PeerJ. 2017;5:e2825. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5214805/
  20. Singh, P., Kesharwani, R. K., & Keservani, R. K. (2017). Protein, carbohydrates, and fats: Energy metabolism. In Sustained Energy for Enhanced Human Functions and Activity (pp. 103-115). Academic Press. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780128054130000065 
  21. Goldstein, E. R., Stout, J. R., Wells, A. J., Antonio, J., Vasenina, E., & Fukuda, D. H. (2023). Carbohydrate-Protein drink is effective for restoring endurance capacity in masters class athletes after a two-Hour recovery. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 20(1), 2178858. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9970201/ 
  22. Cintineo, H. P., Arent, M. A., Antonio, J., & Arent, S. M. (2018). Effects of protein supplementation on performance and recovery in resistance and endurance training. Frontiers in nutrition, 5, 400140. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6142015/ 
  23. Stoker, D., & Durward, C. (2018). Smoothies-Helpful or Harmful?. https://digitalcommons.usu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2856&context=extension_curall 
  24. Reichert, CF., et al. Adenosine, caffeine, and sleep-wake regulation: state of the science and perspectives. J Sleep Res. 2022;31(4):e13597. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9541543/.  
  25. European Food Safety Authority. Caffeine. [Internet]. [geciteerd op 11 april 2024]. https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/corporate_publications/files/efsaexplainscaffeine150527.pdf.  
  26. Martinez, N, et al. The effect of acute pre-workout supplementation on power and strength performance. J Int Soc Sports Nutr. 2016;13:29. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4947244/
  27. Jagim, A. R., Harty, P. S., & Camic, C. L. (2019). Common ingredient profiles of multi-ingredient pre-workout supplements. Nutrients, 11(2), 254. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6413194/ 
  28. Reyes, C. M., & Cornelis, M. C. (2018). Caffeine in the diet: country-level consumption and guidelines. Nutrients, 10(11), 1772. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6266969/ 
  29. Spradley, B. D., Crowley, K. R., Tai, C. Y., Kendall, K. L., Fukuda, D. H., Esposito, E. N., ... & Moon, J. R. (2012). Ingesting a pre-workout supplement containing caffeine, B-vitamins, amino acids, creatine, and beta-alanine before exercise delays fatigue while improving reaction time and muscular endurance. Nutrition & metabolism, 9, 1-9. https://link.springer.com/article/10.1186/1743-7075-9-28 
 

Gerelateerde artikelen