Van koolstoftandpasta of koolstoffilters heb je misschien al gehoord, maar wist je dat je actieve kool ook als supplement kan innemen? Actieve kool draagt bij aan vermindering van gasophoping in de darmen en winderigheid. Het geheim van actieve kool? Z’n enorme inwendige oppervlakte van tot wel 2000 (!) vierkante meter per gram, waardoor het zo’n efficiënte werking heeft.
Actieve kool, ook vaak op z’n Engels activated charcoal genoemd, is koolstof waaruit via een thermisch proces de gassen en onzuiverheden zijn verwijderd. Actieve kool staat bekend voor z’n sterk adsorberende werking.
Adsorptie, ten onrechte vaak verward met absorptie, is het natuurkundig fenomeen waarbij moleculen van een gas of vloeistof zich aan het oppervlak van een vaste stof hechten. Door z’n poreusheid en structuur met een groot aantal kleine poriën heeft geactiveerde kool een enorme inwendige oppervlakte en is het heel efficiënt in het adsorberen van gassen.
Actieve houtskool wordt gemaakt door koolstof te verhitten tot wel 900 graden en het met zuurstof te behandelen. Daardoor krijgt actieve kool z’n typische, poreuze structuur met een grote inwendige oppervlakte. Door de verhitting worden bovendien ook gassen en onzuiverheden uit de koolstof verwijderd.
Door z’n adsorberende eigenschappen heeft actieve kool tal van toepassingen, waaronder in de gezondheidszorg. Actieve kool is onder meer bekend als werkzame stof in het medicijn Norit.
Actieve kool wordt ook als supplement gebruikt en dan met name voor z’n werking in de darmen. Zo draagt actieve kool bij aan:
Dat komt omdat actieve kool niet wordt geabsorbeerd door onze spijsvertering en het de darmen in onveranderde vorm bereikt.1 De poreuze structuur van koolstof heeft een negatieve lading, waardoor het positief geladen moleculen in de darmen aantrekt, zoals gassen. Via adsorptie binden die moleculen zich aan de actieve kool en via de ontlasting verlaten ze samen het lichaam.2
De doseringen die in verschillende studies gebruikt worden, variëren sterk. Daarom is het extra belangrijk om je aan de instructies op het label van een het product te houden. Bij Holland & Barrett kan je actieve kool kopen in capsulevorm. Neem 30 minuten voor de maaltijd 4 capsules in en nog eens 4 capsules na de maaltijd, waardoor je in totaal 2080 mg actieve kool binnenkrijgt.
Naast in de gezondheidszorg wordt actieve kool in tal van andere industrieën gebruikt. Van waterzuivering tot in producten om te ontkleuren en ontgeuren: de toepassingen zijn heel breed. Zo bevatten Brita waterfilters actieve koolstof om geur- en smaakverstorende stoffen uit water te verwijderen. Actieve kool wordt ook gebruikt in gasmaskers en werd door de Belgische regering zelfs ingezet voor het zuiveren van het grondwater na een treinramp waarbij er gif vrijkwam.
Activated charcoal wordt ook toegevoegd in charcoal tandpasta en andere verzorgingsproducten met koolstof zoals een charcoal masker. Dit omdat het oneffenheden van de huid en het gebit zou kunnen verwijderen. Op deze adviespagina lees je meer over het gebruik van activated charcoal in verzorgingsproducten.
Actieve kool wordt als veilig beschouwd en bijwerkingen komen zelden voor. Houd er wel rekening mee dat actieve kool ook de absorptie van bepaalde geneesmiddelen kan verminderen. Neem daarom altijd eerst contact op met je arts.
Verder ook een belangrijke disclaimer: actieve kool kan ook belangrijke nutriënten absorberen, waardoor langdurig gebruik tekorten kan veroorzaken. Actieve kool kan dus enkel voor een tijdelijke oplossing zorgen. Wil je winderigheid structureel aanpakken, bekijk dan onze tips tegen winderigheid.
Flatulentie of winderigheid kan mogelijk een symptoom zijn van een gezondheidsprobleem. Met actieve kool kan je de symptomen wegnemen, maar vaak is dat geen duurzame oplossing. Werk daarom aan je algemene (darm)gezondheid en voorkom flatulentie met onze tips tegen winderigheid. Dat neemt niet weg dat actieve kool een handig supplement kan zijn om snel winderigheid of gasophoping in de darmen te verminderen.
1. J. Silberman et al., Activated Charcoal, geraadpleegd via https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482294/
2. J. Villarreal et al., A retrospective review of the prehospital use of activated charcoal, geraadpleegd via https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25455049/